భారీ భూకంపానికి ఉత్శంకలో ఉతరాఖండ్: ఇండియన్ ప్లేట్, యూరేషియన్ ప్లేట్ సంకోచానికి కారణం – శాస్త్రవేత్త హెచ్చరిక

భారత దేశంలోని ఉత్తరాఖండ్ రాష్ట్రంలో భారీ భూకంపానికి ప్రమాదం ఉందని ప్రముఖ భూగత శాస్త్రవేత్తలు హెచ్చరిస్తున్నారు. సుమారు 250 కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంలో తణువు పెరుగుతున్న కారణంగా, అత్యధికంగా మాగ్నిట్యూడ్ 8 వరకూ భూకంపం సంభవించే అవకాశముందని సూచించారు. వాడియా ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ హిమాలయన్ జియాలజీలో గీయోఫిజిక్స్‌లో మాజీ సీనియర్ శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ సుషీల్ కుమార్ ప్రకారం, తణువు తీవ్రంగా పెరుగుతోందని, ఇది తమకున్న అత్యంత సంక్లిష్టమైన సెయిజ్మిక్ ప్రాంతాల్లో ఒకటని చెప్పారు. తణువు కుమాయాన్ లోని తానకుపూర్ నుండి దెహ్రాదూన్ వరకు విస్తరించి, భూకంప ప్రమాదాన్ని అధికంగా పెంచుతోంది. Uttarakhand లో ఇది చాలా కాలంగా పెద్ద భూకంపం జరగలేదు కాబట్టి, నేల కింద “ఎనర్జీ గుండా సమాహారం” జరుగుతోందని ఆయన వెల్లడించారు. ఇది వెంటనే లేదా దూర భవిష్యత్తులో భారీ భూకంపానికి కారణమవుతుంది.

ఉత్తరాఖండ్ అత్యంత భూకంప సున్నితమైన ప్రాంతంలో ఉంది, భూభాగం Seismic Zones IV మరియు V లో విస్తరించబడింది. ఇవి భారత్‌లో భూకంపం సంభవించే ప్రాంతాలకు ఇచ్చిన వర్గీకరణలు, ఇందులో Zone V అత్యంత భూకంప సున్నితమైన ప్రాంతంగా ఉంది. ఉత్తరాఖండ్‌లోని ఉత్తరకాషీ సహా హిమాలయ పర్వత శ్రేణి కొంత భాగం మరియు అన్ని ఉత్తర-కెత్తటి రాష్ట్రాలు కూడా Seismic Zone V లో ఉన్నాయి. మరోవైపు, Zone IV రెండవ అత్యంత సున్నితమైన ప్రాంతం, ఇది శ్రీనగర్, ఢిల్లీ, మరియు ఇతర ఉత్తర మరియు పడమర భారత రాష్ట్రాల కొన్ని భాగాలను కవర్ చేస్తుంది.

కుమార్ తెలిపారు, భవిష్యత్తులో ఈ ప్రాంతంలో “పెద్ద భూకంప విరామం (large seismic rupture)” సంభవించవచ్చు. పరిశోధనల ప్రకారం, భారత ప్లేట్ మార్పు కారణంగా భూకంప చురుకుదనం (tectonic activity) ఎక్కువగా ఉంది. GPS అధ్యయనాలు మరియు భౌగోళిక మూల్యాంకనాలు చూపిస్తున్నాయి, ప్లేట్ సుమారు 50-52 millimetres per year వేగంతో యూరేషియన్ ప్లేట్ వైపుకు చేరుకుంటోంది.

ఈ సమ్మేళనం (convergence) లోని చాలా భాగం Main Himalayan Thrust (MHT) ద్వారా శోషించబడుతుంది. కొంత శక్తి చిన్న భూకంపాల (small earthquakes) మరియు ప్లాస్టిక్ డిఫార్మేషన్ (plastic deformation) రూపంలో సాధారణంగా విడుదల అవుతుంది. కానీ, ఇది ఉన్నప్పటికీ, ఈ ప్రాంతంలో మరింత ప్రాధాన్యత గల ఒత్తిడి (significant stress) కొనసాగుతూ ఉంది.

MHT యొక్క ఈ నిరంతర లాకింగ్ (continual locking) హిమాలయాల కింద సుమారు 100 km పొడవుగా విస్తరిస్తుంది. ఈ స్ట్రైన్ (strain) సঞ্চయం భారీ భూకంపానికి (massive earthquake) చనిపోయే పరిస్థితులను సృష్టిస్తుంది, ఇది 8.9 on the Richter Scale వరకు కొలవవచ్చు.

మైక్రోసెజిమిసిటీ (Microseismicity) మరియు స్థానిక భూభాగం వక్రీకరణ (localised ground deformation) కూడా ఉత్తరాఖండ్‌లో కొన్ని ఇతర ప్రాంతాలలో నమోదైనాయి, tectonic activity ను సూచిస్తూ. గతంలో, Chamoli ను 1999 లో 6.6 magnitude earthquake తాకింది, అలాగే Uttarkashi లో 1991 లో 6.8 magnitude temblor సంభవించింది.